Muzeologia

Muzeologia to nowy kierunek w oferowany przez Wydział Nauk Humanistycznych UKSW. Bogata oferta dydaktyczna obejmuje zajęcia z historii muzealnictwa i kolekcjonerstwa oraz metodologii: historii, historii sztuki, archeologii, etnologii, socjologii i nauk przyrodniczych i technicznych, a także praktyczną naukę pracy w muzeum. Ponadto Muzeologia prowadzi specjalizację Kolekcjonerstwo – Rzeczoznawstwo – Rynek Sztuki.

Czy MUZEOLOGIA jest ciekawa?

MUZEOLOGIA – to nauka o muzeach – to każdy wie. Czym są muzea – to też na pozór wiadomo.  Na pozór… Oto kilka faktów o muzeach, z których jednak może nie każdy zdaje sobie sprawę.

Czy rzeczywiście powszechna jest świadomość, że wszystkie materialne dowody rozwoju naszej cywilizacji, wszystkie, znajdują się tylko w muzeach? W bibliotekach i archiwach mamy dowody myśli ludzkiej – tam znajdujemy świadectwa kultury niematerialnej, przedstawienia teorii naukowych i filozoficznych, akty prawa i własności a także opisy wydarzeń historycznych, pamiętniki, opowieści… Pewność, że opisywane wydarzenia rzeczywiście się odbyły, miały gdzieś swoje miejsce, że nie są tylko wytworem czyjejś wyobraźni czy błędu – może nam dać jedynie materialny dowód – a ten jest w muzeum… Gdyby nie zbiory muzealne – podręczniki historii nie miałyby obrazków, a ich treść można by dowolnie zmieniać bez obaw, że ktoś zarzuci autorowi kłamstwo. Ci, którzy czytali Rok 1984 Georga Orwella albo 451⁰ Farenheita Raya Bradbury wiedzą, jak może wyglądać wiedza o naszej przeszłości, gdy mamy o niej jedynie informację na papierze. Można ją przecież zniszczyć lub dowolnie przerobić. Dopóki istnieją muzea ze zbiorami autentycznych obiektów – dopóty taka operacja nie jest możliwa lub niezwykle utrudniona.

Poza muzeami istnieją zbiory i kolekcje prywatne. Jak uczy historia – wszystkie, prędzej czy później zasilają zbiory istniejących muzeów lub stają się zawiązkiem nowych. To, co zatem jest w muzeach najważniejsze – to ich zbiory i kolekcje. MUZEOLOG nie zajmuje się jednak tylko sposobami na powiększanie muzealnych zbiorów i tworzeniem kolekcji. Przedmiotem jego studiów jest przede wszystkim sposób, w jaki zbiory te mogą być wykorzystane, jak można przygotować wystawę, która będzie ciekawa i pouczająca, a jednocześnie będzie wzruszała tak samo, jak wzrusza nas wspaniałe dzieło sztuki.  Wystawę, bowiem właśnie do dzieła sztuki można porównywać. Tak, jak dzieło może być dobre lub słabe – tak wystawa może być frapująca, może być wręcz wstrząsem emocjonalnym, ale może być także nudna i nie pozostawać na dłużej w pamięci zwiedzającego.

Muzeologia zajmować się będzie także muzealnikiem, jego kwalifikacjami i przygotowaniem do pracy z obiektem, który nie mając czasem wielkiej wartości materialnej – ma wielką wartość naukową lub emocjonalną, bo stanowi dowód naszej tradycji i pamiątkę naszych dziejów, „mówi” o tym, co czyni z nas członków społeczności, z którą chcemy się identyfikować, o której mówimy: to moi krajanie, bo mamy wspólny rodowód, wspólny język, wspólną KULTURĘ.

Żeby móc odpowiedzialnie zajmować się tak cennymi a jednocześnie bardzo często niezwykle delikatnymi, kruchymi i narażonymi na niebezpieczeństwo uszkodzenia obiektami musimy wiedzieć, jak się do tego zabrać. Nie wystarczy być po prostu ostrożnym. Każdy obiekt muzealny – czy dzieło sztuki, czy zabytek archeologiczny, wyrób rzemiosła artystycznego, z drewna, skóry, szkła, papieru, metalu, wymaga innego podejścia, innego rodzaju ostrożności. A często pracując w muzeum – musimy tak delikatne obiekty, które przetrwały często setki lat, brać do ręki, choćby celem zbadania ich stanu, określenia pochodzenia, identyfikacji twórcy czy artystycznego warsztatu. Na tym polega właśnie praca naukowa MUZEALNIKA. Nie jest ona wcale prosta! Jest za to niezwykle ciekawa! To praca poszukiwacza skarbów, detektywa czy odkrywcy, który wiele godzin spędza na poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o autora dzieła, które trzyma w dłoni.  Popada niemal w euforię, gdy uda mu się rozwikłać zagadkę albo…  Zdarza się też czasem iż inny MUZEALNIK-ODKRYWCA udowodni albo odkryje przypadkiem, że identyfikacja ta jest błędna. Pisze i tym w swej znakomitej książce Na tropach doktora Fausta i inne szkice Profesor Stanisław Waltoś.

Wiedzę uzyskaną na drodze badań MUZEA mają obowiązek udostępniać zainteresowanym – temu służą lekcje muzealne czy prelekcje. Ale równie ważne są katalogi, opracowania naukowe czy udział w krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych. Efektem takich działań dla pracowników są m. in. kolejne stopnie naukowe – w wyniku pracy w muzeach uzyskuje się doktoraty, habilitacje, robi się kariery naukowe.

W jaki sposób przygotować ciekawą lekcję dla dzieci? Jak stworzyć wartościowy katalog? Jak  przygotować dobrą publikację wyników badań muzealnych? Odpowiedziami na te i wiele innych pytań zajmuje się MUZEOLOGIA. W końcu, nie najmniej ważny jest także sposób organizacji muzeum, jako funkcjonowanie i zarządzanie nim – i tym zajmuje się MUZEOLOGIA. Czy więc może być ona nieciekawa?

Poznacie historię muzeów, zasady ich organizacji, sposoby zarządzania. Dowiecie się jak powstawały największe europejskie kolekcje i jak się je uzupełnia. Odwiedzicie z nami muzea… zajrzymy razem w najgłębsze zakamarki magazynów, dotkniemy drogocennych przedmiotów. Dowiecie się, kim jest MUZEALNIK i na czym polega jego praca. Będziecie prowadzić lekcje muzealne i opracowywać scenariusze wystaw. I wcale nie muszą to być wystawy dzieł sztuki… muzea, bowiem to nie tylko historia sztuki czy archeologia… to o wiele więcej… w MUZEUM znajdziecie wszystko!